MEMNU HAKLARIN İADESİ KARARI NEDİR?
Memnu hakların iadesi yani günümüz Türkçesiyle yasaklanmış hakların iadesi adli sicil kanunu madde 13/A’da düzenlenmiştir. Yasaklanmış hakların geri verilmesi belirli bir suçtan dolayı mahkum olanlar için yasaklanan hakların iadesi anlamına gelmektedir. Kişi ceza mahkemesi tarafından suçlu bulunduğu zaman aldığı cezaya göre belirli hakları kullanmaktan yoksun kalmaktadır. Örneğin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu m.48’e göre kasten işlenen bir suçtan 1 yıldan fazla hapis cezası almak memuriyete engeldir. Bu durum yasaklanmış hak olarak örnek gösterilebilir. Yasaklanmış hakların iadesi kararı aldığınızda memur olmanızın önünde bir engel kalmamış demektir. Ancak atandığınız kurum güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında bu durumu takdir yetkisini kullanarak olumsuz değerlendirme imkanı bulunmaktadır.
MEMNU HAKLARIN İADESİ ŞARTLARI NELERDİR? YASAKLANMIŞ HAKLARIN İADESİ ŞARTLARI NELERDİR?
Adli Sicil Kanunu m.13/A’ya göre Türk Ceza Kanunu’nun 53 üncü maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları hariç olmak üzere yasaklanmış hakların geri verilmesinin 2 koşulu vardır.:
- İlk koşul, mahkum olunan “cezanın” infaz edilmiş olmasıdır. İnfazın tamamlanmış olması ile ifade edilmek istenen husus cezanın tamamıyla yerine getirilmiş olmasıdır. Dolayısıyla hapis cezasında süre, koşullu salıverme (şartla tahliye) değil, bihakkın (tamamıyla) salıverilme tarihinden itibaren başlayacaktır
- Yasaklanmış hakların geri verilmesinin ikinci koşulu ise, kişinin bu süre zarfında yeni bir suç işlememiş olması ve hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaat oluşması gerektiğidir.
3 YIL İÇİNDE YENİ BİR SUÇ İŞLENMESİ DURUMUNDA SON İŞLENEN SUÇUN ÜZERİNDEN 3 YIL GEÇMESİ DURUMUNDA İLK SUÇ İÇİN YASAKLANMIŞ HAK İADESİ KARARI ALINABİLİR Mİ?
Örnekle açıklamak gerekirse 01.01.2000 tarihinde işlemiş olduğunuz bir suçun ardından 01.01.2002 tarihinde ikinci suçu işlediğinizi ve bundan sonra hiçbir suç işlemediğinizi varsayalım. 01.01.2024 yılında ise iki suç bakımından da yasaklanmış hakların iadesi kararı almak istiyorsunuz. Bu durumda İkinci suçun üzerinden 22 yıl geçtiği için yani kanuni olarak 3 yıl suç işlenmeden geçirildiği için 2.suç bakımından yasaklanmış hakların iadesi alabilirsiniz. İlk suç bakımından ise genellikle ilk suçtan itibaren 3 sene içerisinde yeni bir suç işlendiği için yasaklanmış hakların iadesi verilmemektedir. Bu durumda yapılması gereken ikinci suç için memnu hakların iadesi kararı alıp, bu kararı ekte sunarak ilk suç için yasaklanmış hakların iadesi başvurusu yapmaktır.
YASAKLANMIŞ HAKLARIN İADESİNİN KANUNİ GEREKÇESİ
Yasaklanmış hakların geri verilmesi, belli bir suç veya cezaya mahkumiyete bağlı olarak gerek Ceza Kanununda gerekse diğer Kanunlarda öngörülen çeşitli hak yoksunluklarının giderilmesini sağlayan hukuki bir düzenlemedir. 765 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 121 ve 124 maddeleri ile 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’nun 416 ve 420. maddelerinde düzenlenen “Yasaklanmış hakların geri verilmesi” kurumuna ne 5237 sayılı TCK, ne de 5271 sayılı CMK’da yer verilmemiş, ancak daha sonra 19.12.2006 tarihinde yürürlüğe giren ve 5560 sayılı Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun’un 38. maddesiyle 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’na 13/A maddesi eklenmek suretiyle tekrar düzenlenmiştir. Bu düzenlemede amaçlanan, ceza mahkumiyetinden doğan müebbet hak yoksunluklarının giderilmesini sağlamaktır.
MEMNU HAKLARIN İADESİ ARŞİV KAYITLARININ SİLİNMESİ SÜRESİNİ 30 YILDAN 15 YILA İNDİRİR.
Eğer memnu hak iadesini arşiv kaydı sildirme süresini 30 yıldan 15 yıla indirmek için yapıyorsanız daha detaylı bilgi için Adli sicil kaydı nasıl silinir başlıklı makalemizi okuyabilirsiniz.
MEMNU HAKLARIN İADESİ BAŞVURUSU NEREYE YAPILIR? YASAKLANMIŞ HAKLARIN İADESİ YETKİLİ MAHKEME?
Memnu hakların iadesi başvurusu cezayı aldığınız mahkemeye ya da ikametinizin olduğu yerdeki cezayı aldığınız mahkemeyle eşdeğer mahkemeye yapacağınız başvuru ile alınmaktadır. Yapacağınız başvuruda bu alanda uzman bir avukattan destek almanız hata riskini azaltacaktır.
MEMNU HAKLARIN İADESİ ÖRNEK DİLEKÇE
Memnu hakların yani yasaklanmış hakların iadesi örnek dilekçesi aşağıdaki gibidir. Dilekçe örnek olup, başvuru dilekçenizin kendi dosyanıza ve hukuki durumunuza göre özel olarak düzenlenmesi gerekmektedir.
ÖRNEK MEMNU HAKLARIN İADESİ KARARI
Memnu hakların iadesi kararı aşağıdaki şekilde verilmektedir.
MEMNU HAKLARIN İADESİ KAÇ GÜNDE SONUÇLANIR
Memnu hakların iadesi başvurusu mahkemenin yoğunluğuna göre değişmekle beraber ortalama 1 ay içerisinde sonuçlanmaktadır.
MEMNU HAKLARIN İADESİ EMSAL KARARLAR
Aşağıda yüz kızartıcı suçlar başta olmak üzere memnu hakların iadesi için emsal kararlar yazılmıştır.
HIRSIZLIK MEMNU HAKLARIN İADESİ EMSAL KARAR
Dosya kapsamına göre, adı geçen sanığın hırsızlık suçundan almış olduğu mahkumiyet kaydının 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nun 9. ve geçici 2. maddeleri gereğince arşive alınmış bulunduğu, somut olayda mahkemesince memnu hakların iadesi talebi üzerine, yasaklanmış haklarının bulunmadığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmiş ise de, sanık hakkındaki mahkumiyet kararında her hangi bir hak yoksunluğu yer almasa da, adli sicil arşiv kaydının bulunmasının yasaklanmış hak kavramına dahil olduğu, sanığın cezasının infaz edildiği tarih olan 22/11/1991 tarihinden itibaren 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nun 13/A maddesinde yer alan 3 yıllık sürenin dolduğu, sanığın cezasının 5237 sayılı Kanun dışındaki bir kanuna ilişkin bulunduğu ve daha sonra yeni bir suç işlemediği anlaşılmakla, mahkemesince yapılacak değerlendirmede sanığın hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda kanaate ulaşılması durumunda yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilmesi gerektiği gözetilmeden, yazılı şekilde karar verilmesinde isabet görülmediğinden 5271 sayılı CMK’nın 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu kanun yararına bozma talebine dayanılarak ihbar olunmuştur.
T.C. Yargıtay 2.CEZA DAİRESİ Esas:2017-103 Karar:2017-1412 Karar Tarihi:08.02.2017
6136 SAYILI KANUNA MUHALEFET YASAKLANMIŞ HAKLARIN İADESİ EMSAL KARAR
Somut olayda; mahkemesince sanığın mahkumiyet kararında yasaklanmış hak bulunmadığı gerekçesi ile sanığın memnu hakların iadesi talebinin kabul edilmediği anlaşılmakla, her ne kadar sanık hakkındaki mahkumiyet kararında herhangi bir hak yoksunluğu yer almasa da, sanık hakkında adli sicil arşiv kaydının bulunmasının yasaklanmış hak kavramına dahil olduğu, sanığın cezasının infaz edildiği tarih olan 21.10.2002 tarihinden itibaren 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nun ilgili maddesinde yer alan üç yıllık sürenin geçmiş olduğu ve sanığın daha sonra yeni bir suç işlememiş olduğu cihetle; mahkemesince yapılacak değerlendirmede sanığın hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda kanaate ulaşılması durumunda yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilmesi gerektiği gözetilmeden karar verilmesi isabetsizdir.
T.C. Yargıtay 8.CEZA DAİRESİ Esas:2018-8104 Karar:2019-4157 Karar Tarihi:25.03.2019
YÜZ KIZARTICI SUÇLARDA YASAKLANMIŞ HAKLARIN İADESİ EMSAL KARAR
Yüz kızartıcı suçlar olarak bilinen suçlarda da yasaklanmış hakların iadesi kararı almak mümkündür.
Mahkûm olduğu hapis cezasının infaz edilip edilmediği dosya kapsamından anlaşılamayan hükümlünün talebinin yasaklanmış haklarının iadesi niteliğinde olup, mahkemece talebin kabulü ile bu yönde araştırma yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, talebin reddine karar verilmesi nedeniyle kanun yararına bozma istemi yerinde görüldüğünden hükmün bozulması gerekmiştir.
T.C. Yargıtay 2.CEZA DAİRESİ Esas:2017-1606 Karar:2017-2698 Karar Tarihi:08.03.2017
SÜRÜCÜ BELGESİ ALINMASI İÇİN YASAKLANMIŞ HAKLARIN İADESİ EMSAL KARAR
Uyuşturucu madde suçlarından hükümlü olmak Karayolları Trafik Kanunu gereği ehliyet almanızı yasaklar. 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu m. 41’de Sürücü adaylarında aranacak şartlar düzenleme altına alınmıştır. İlgili maddenin E bendine göre;
Sürücü belgesi alacakların Adli sicilinde, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 188, 190 ve 191
inci maddeleri, 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 4 üncü
maddesinin yedinci fıkrası, 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer
Aletler Hakkında Kanunun 12 nci maddesinin ikinci ve takip eden fıkralarında belirtilen
suçlardan hüküm giydiğine dair kayıt bulunmaması gerekmektedir.
Özetle Adli Sicilde Uyuşturucu madde kullanma ve ticari suçları, Kaçakçılık Suçunun nitelikli hali olan “Devletin siyasî, iktisadî veya askerî güvenliğini bozacak ya da çevre veya toplum sağlığını tehdit edecek nitelikte olması halinde” suçunun işlenmesi halinde ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 12 nci maddesinin ikinci ve takip eden fıkralarında belirtilen suçlardan hüküm giydiğine dair kayıt bulunması halinde kişiye ehliyet verilmez. Kişinin ehliyet alabilmesi için ilgili suçlardan adli sicilini silmesi gerekmektedir. Eğer cezanın infazı tamamlandıysa adli sicil hemen silinebilir. Adli sicil sildirme şartları için ilgili makalemizi okuyabilirsiniz.
Davacının kesinleşen yargı kararı ile yasaklanmış haklarının geri verilmesine karar verilmiş aldığı cezanın sonuçları ortadan tümüyle kalkmıştır. Bu durumda sürücü belgesi verilmemesine ilişkin işlemin iptali gerekir.
T.C. Danıştay 8.DAİRE Esas:1989-514 Karar:1989-570 Karar Tarihi:19.06.1989
E-DEVLET ÜZERİNDEN YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ BAŞVURUSU YAPILABİLİR Mİ?
E-devlet üzerinden sadece adli sicil ve arşiv kayıtlarının silinmesi için başvuru yapılabilmektedir. E-devlet üzerinden yasaklanmış hakların geri verilmesi başvurusu yapılamamaktadır.
Bu yazımızda yasaklanmış hakların iadesi konusunu ayrıntılı bir şekilde ele aldık. Yasaklanmış hakların iadesi süresiz hak mahrumiyetlerini ortadan kaldırarak mağduriyetleri önlemektedir.
MERHABA MEMNU HAKLARI İADESİ 2004 YILINDA RUHSATSIZ SİLAH YAKALATTIM BU OLAY İÇİN 10 AY 15 GÜN HAPİS CEZASI ALIP CEZAYIDA PARAYA ÇEVİRİP YATIRDIM 2023DE MEMNU HAKLARI İADESİNİ ALIP ADLİ SİCİL VE AVŞİV KAYDINI SİLDİRDİM RUHSATLI AV YİVSİZ AV TÜFEĞİMİN VİZESİNİ YAPTIRMAYA GİTTİM RUHSAT VEREMEYİZ DEDİLER AMA RUHSATLI TABANCA VE YİVLİ TÜFEK ALABİLİRSİN DİYE AÇIKLAMA YAPTILAR BU HAK 2521 SAYILI KANUNDA YOK DİYORLAR BU SİLAHLAR HEPSİ ATEŞLİ SİLAHLAR BU HAKKIMI HANGİ MERCİ VE KİME DANIŞACAĞIMIZI BİLMİYORUZ AYDINLATICI BİR BİLGİ VERİRSENİZ SEVİNİRİZ
2521 sayılı kanun madde 14’de “Yukarıdaki fıkranın (a), (b), (c), (d), (e), (f), (g) ve (h) bentleri kapsamına girenler, affa uğramış olsalar veya mahkumiyetleri bütün neticeleriyle birlikte ortadan kalksa yada mahkemelerce verilen karar üzerine adli sicilden silinmiş olsa bile, kendilerine hiçbir suretle bu Yönetmelik kapsamına giren belge ve izinler verilmez. Bu fıkra hükmü Türk Ceza Kanununun (Değişik ibare:RG-22/4/2009-27208) 7 nci maddesi hükümlerine göre suç olmaktan çıkan bir fiil nedeniyle hüküm giymiş olanlara uygulanmaz.” hükmü mevcut. Bu nedenle memur işlemi kanuna uygun yapmış. Bu madde şahsi kanaatimce anayasaya aykırı olduğu için idari dava açarak mahkemeden ilgili maddenin iptali için anayasa mahkemesine başvurmasını isteyebilirsiniz.
Merhabalar.
2013 yılında 155/2 maddeden kapanmış bir dosyam var.
Arşiv kaydından silinmesi için ne yapabilirim?
TCK m.155 arşivden sildirme süresi 30 yıldır. Memnu hak iadesi alırsanız bu süre 15 yıla düşer. İnfaz tamamlama tarihinden itibaren 3 sene suç işlemeden geçirdiyseniz memnu hak iadesi alıp, infaz tamamlama tarihinden itibaren sonra 15 yıl bekleyeceksiniz. Şu anda sadece memnu hak iadesi alabilirsiniz. 15 yıl geçmediği için şu an silinmez.
İyi günler 2010 tarihinde ehliyet aldım ve 2017 tarihinde yasaklı madde kullnmaktan ceza aldım şimdi ehliyetimi yenilemeye gittiğimde yenilemediler 191 den sabıkan vardiye ehliyetimn iptal olacağını söylediler bu konuda napabilirim
Adli sicilde bulunan uyuşturucu suçlarından dolayı mahkumiyetler Karayolları Trafik Kanunu gereği ehliyet almaya engeldir. İnfazınız tamamen bitince adli sicildeki TCK m.191’e ait kayıtları sildirmeniz gerekiyor. Sildirdikten sonra ehliyet alabilirsiniz.