Sahte Fatura Düzenleme ve Sahte Fatura Kullanma Suçu nedir? Avukatlık ücreti ne kadardır? Sahte fatura kullanma suçu cezası ne kadardır? Bu yazımızda sorular cevap bulacaktır.
Fatura nedir?
Fatura, alıcı ile satıcı arasındaki satış ilişkisinin bir özeti niteliğinde belgedir. Vergi Usul Kanunu’nun 229-232. maddeleri arasında düzenlenmiştir:
“Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.”
Bu bağlamda fatura satılan ürün ya da hizmetin karşılığında müşterinin borcunu gösteren ticari bir belgedir. Türk Ticaret Kanunu’nun 21. maddesinin 1. fıkrası uyarınca ticari işlerde müşteri ya da alıcı karşı taraftan bir fatura verilmesini isteyebilmektedir:
“Ticari işletmesi bağlamında bir mal satmış, üretmiş, bir iş görmüş veya bir menfaat sağlamış olan tacirden, diğer taraf, kendisine bir fatura verilmesini ve bedeli ödenmiş ise bunun da faturada gösterilmesini isteyebilir.”
Faturalar vergi borcunu doğuran hukuki ilişkilerde verginin alınmasına neden olabilen bir belgedir. Kişiler faturalar sayesinde vergilerini ödemektedirler. Bu bağlamda fatura düzenlenmesi esasında vergilerin kontrol altına alınmasında önemli bir yere sahiptir.
Vergi nedir?
Vergi, hükümete ve çeşitli kamu hizmetlerine fon çıkarmak amacıyla toplum sözleşmesinin cebrine dayanarak gerçek ve tüzel kişilerden alınan zorunlu mali ücret ödetmesidir. Çoğu ülkede kamusal, ortak toplumsal veya üzerinde anlaşmaya varılmış ulusal ihtiyaçların ve hükümetin işlevlerinin karşılanması için yürürlükte olan bir vergi sistemi vardır. Bazıları, kişisel yıllık gelir üzerinden düz bir vergi yüzdesi oranı uygular ancak çoğu ölçekli vergiler, yıllık gelir tutarlarının parantezlerine dayalı olarak kademelidir. Çoğu ülke, bir bireyin gelirinin yanı sıra kurumsal gelir üzerinden de vergi alır. Ülkeler genellikle servet vergileri, veraset vergileri, emlak vergileri, hediye vergileri, satış vergileri, kullanım vergileri ve gelir vergileri gibi vergi kalemleri uygulamaktadır. Hukukumuzda vergiler ile alakalı düzenlemelerin usul ve esasları 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenmektedir.
Vergi cezaları nelerdir?
Maddi hukukta suçlar ve cezalar Türk Ceza Kanunu’nda düzenlense de bazı özel kanunlarda da suçlar ve cezalar düzenlenmektedir. Örneğin Türk Ceza Kanunu’nda ruhsatsız silah taşımanın cezası düzenlenmemişken Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun’da ruhsatsız ateşli silah taşıma ve bulundurmanın cezası düzenlenmiştir.
Vergi ile alakalı suçlar ve cezalar ise Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmeyip Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu bağlamda Vergi Usul Kanunu’nda vergi kaçakçılığı suçu 359. maddede düzenlenmiştir.
Fatura kullanma mecburiyeti
Faturalar ticari ilişkilerde vergilendirme için son derece önem arz eden bir konuma sahiptir zira fatura kullanmakla mükellef olanlar vergilerini yaptıkları faaliyetleri faturaladıktan sonra o kayıtlar üzerinden hesaplarlar ve öderler. Bu bağlamda ticari işlerde fatura kullanımı vergilerin sağlıklı tahsili açısından önem arz ettiğinden zorunlu tutulmuştur. Bu bağlamda Vergi Usul Kanunu’nun 232. maddesi fatura kullanma mecburiyetini düzenlemiştir:
Madde 232
Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:
- Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara,
- Serbest meslek erbabına,
- Kazançları basit usulde tesbit olunan tüccarlara,
- Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere,
- Vergiden muaf esnafa,
sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlara da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.
Sahte fatura nedir?
Fatura düzenlemenin esasında vergi düzenlemesiyle alakalı olduğunu ve mükellef tacirlerin vergi ödemesindeki denetim ve düzenin temelini oluşturduğunu söylemiştik. Sahte fatura ya da halk arasında bilinin ismiyle naylon fatura gerçek bir hukuki ilişkiyi yansıtmayan hallerde düzenlenen bir faturadır. Burada fail sahte fatura ile haksız bir kazanç sağlamak, az vergi ödemek ya da hiç vergi ödememek için gerçek dışı bir hukuki ilişki gösterir. Gerçek dışı hukuki ilişkinin faturasının düzenlenmesi de sahte fatura suçunu oluşturmaktadır. Ülkemizde artan giderler nedeniyle işletmeciler vergi ödenmekten kaçınmaya çalışmaktadır bu nedenle sahte fatura kullanma suçundan yargılanan birçok mükellef bulunmaktadır.
Sahte fatura kullanma suçu nedir?
Gerçek dışı bir hukuki ilişkinin varmış gibi gösterilmesi suretiyle fatura düzenlenmesi sahte fatura suçunu oluşturmaktadır ve vergide kaçakçılık kapsamında düzenlenmiştir. Sahte fatura düzenleme suçu Türk Ceza Kanunu’nda değil Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesinin b bendinde düzenlenmiştir:
“Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir.”
Bu bağlamda Vergi Usul Kanunu’nda ve vergiyle ilgili özel kanunlarda düzenleme, saklama, ibraz gibi mecburiyeti getirilen kayıt ve belgelerin asıllarını ya da suretlerini tamamen ya da kısmen sahte olarak düzenlemek suç oluşturmaktadır. Sahte faturanın tanımı kanunda “Gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir.” cümlesiyle yapılmaktadır.
Bu bağlamda vergi borcunu doğuran bir ilişkinin varmış gibi faturaya yansıtılması suçtur. Örneğin tacirin yapmış olduğu birden fazla satışın aynı faturada eksik gösterilmesi suçu oluşturmaktadır.
Sahte fatura düzenleme suçunun cezası ne kadardır?
Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesi uyarınca vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Sahte fatura düzenleme suçunda cezadan indirim
Vergi Usul Kanunu’nun 360. maddesi uyarınca sahte fatura düzenleme suçunun işlenişine iştirak eden suç ortaklarının bu suçların işlenmesinde menfaatinin bulunmaması halinde, Türk Ceza Kanununun suça iştirak hükümlerine göre hakkında verilecek cezanın yarısı indirilmektedir.
Sahte fatura düzenleme suçunda etkin pişmanlık
Sahte fatura düzenleme suçu sebebiyle bir vergi ziyaa uğratılırsa yani kamunun mükelleften vergi alamaması halinde vergi borcuyla beraber vergi cezası da mükelleften alınır. Mükellef fail, tarh edilen verginin gecikme faizi ile zammını soruşturma evresinde öderse verilecek ceza yarı oranında, kovuşturma evresinde öderse verilecek ceza üçte biri oranında indirilmektedir.
“Bu maddede yazılı fiillerle verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının; soruşturma evresinde ödenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında, kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödenmesi halinde ise verilecek ceza üçte bir oranında indirilir.”
Sahte fatura düzenleme suçunda görevli mahkeme
Sahte fatura düzenleme suçunda ceza miktarı göz önünde bulundurulduğunda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir.
Sahte fatura düzenleme suçu avukat ücreti ne kadardır?
2023 yılı Asgari Ücret Tarifesine göre Asliye Ceza Mahkemeleri’nde görülecek sahte fatura kullanma suçu avukatlık ücreti minimum 17.900′ TL’dir.