UYUŞTURUCU TİCARETİ SUÇU VE CEZASI
Genel olarak 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 188. Maddesinde bahsedilen uyuşturucu maddenin ticareti suçu, maddenin imalatı, ithalatı, ihracatı, temini, bulundurulması ve satın alınması durumlarını kapsar.
Uyuşturuculardan başlıcaları esrar, eroin, metamfetamin, kokain, kubar, haşhaş, sentetik kannabinoid (bonzai) ve afyonlardır. Bu maddelerden bazıları bitkisel kaynaklı olduğu gibi bazıları tamamen kimyasal yollardan üretilen uyuşturucu maddelerdir. Doğada kolayca bulunan uyuşturucu maddelerin başlıcaları esrar (marihuana, kanabis veya kenevir) ve haşhaş bitkisinin özütünden elde edilen haşhaştır. Bunun yanında kahvede ve kakaoda bulunan kafein de bilimsel olarak uyarıcı madde sınıfına dahildir. Kahvenin uyku açıcı etkisi de sinir, dolaşım ve solunum sistemini uyarmasıyla meydana gelir ve içerisinde barındırdığı kafeinin uyarıcı etkisinden kaynaklanmaktadır.
Normalde uyuşturucu maddelerin tıbben kullanılması doğaldır ve tıbbın gerektirdiği hallerde kullanılmasına kanunumuz izin vermektedir. Örneğin haşhaş bitkisinden elde edilen afyonritalin isimli madde tıpta morfin ismi verilen son derece yüksek etkili bir ağrı kesicinin imalatında kullanılmaktadır. Bu tür tıbbi amaçlı uyuşturucuların kullanımı sağlık kuruluşlarına mahsus olurken örneğin haşhaş bitkisinin yetiştirilmesi Toprak Mahsulleri Ofisi iznine tabidir. Yine haşhaşın sütünden tıbbi amaçlı uyuşturucu madde imal etme izni “Beşerî Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği” kapsamında izne tabidir.
Ancak ülkemizde ve kanunlarımızda tıbbi amaç dışında uyuşturucu maddelerin keyfi kullanılmasına, satılmasına veya bulundurulmasına asla izin verilmemektedir. Bu suçu işleyen failler hakkında ciddi cezalara hükmolunmaktadır.
Bu bağlamda kanunun 188. Maddesi ışığında uyuşturucu ve uyarıcı madde ticaretinin kapsamı ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç fiilleridir. Örneğin bir evin bodrum katında tıbbi ve farmalojik araç-gereçlerle metamfetamin imalatından yurt içi ve yurt dışı uyuşturucu maddenin satılmasına, uyuşturucu maddeyi satın almaktan sadece üstünüzde bulundurulmasına kadar her eylem suç teşkil edecektir.
Uyuşturucu madde satanların cezası nedir?
Türk Ceza Kanunu’nun 188. Maddesine göre Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Ancak 188. Maddenin 3. Fıkrası uyarınca uyuşturucuyu ya da uyarıcı maddeyi imal dışında sadece satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, üstünde bulunduran kişi 10 yıldan az olmamak üzere hapis ve 1000 günden 20000 güne kadar adli para cezasına çarptırılır. Sadece bulundurma ve satma fiili imal suçundan daha az bir cezaya bağlanmıştır. Suçun nitelikli hallerinde ceza oranı artmaktadır. Pek tabi çocuğun yüksek yararı ilkesi gereğince bu ticareti 18 yaşından küçük çocukla yapan şahıs hakkında verilecek ceza 15 yıldan az olamaz. Yine aynı maddenin 4. Fıkrasında belirtildiği üzere uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kimyasal özelliklerinin eroin, kokain, sentetik kannabinoid (bonzai) ve türevlerinden veya bazmorfin olması ya da uyuşturucu veya uyarıcı maddenin satışının, takasının, depolanmasının, kabul edilip satın alınmasının konumu okul, öğrenci yurtları, askeri kışlalar, ibadethane, hastane, sosyal toplu tesisler veya binalarda olması durumunda verilecek ceza yarı oranında arttırılır.
Yani uyuşturucu maddenin nerede, kime ve ne satıldığı cezanın miktarını değiştirmektedir. 18 yaşından küçük birine bonzai uyuşturucu maddesinin okulda verilmesi veya satılması durumunda verilecek ceza 22,5 yıldan az olamamaktadır. Ayrıca bunun yanında fail adli para cezasına çarptırılmaktadır. Ancak fail yurt dışına ihraçtan dolayı ihracatını yaptığı ülkede uyuşturucu maddenin ithalatı suçundan yargılanmış ve hükmü kesinleşmişse Türkiye’de hakkında verilecek cezadan o ülkede almış olduğu ceza mahsup edilir.
İlk defa uyuşturucu imal edenlerin durumu:
İlk defa uyuşturucu ticareti suçundan dolayı hakkında soruşturma başlatılan kişilerin adli akıbeti kişilerin siciline ve özel durumuna göre değişiklik göstermektedir. Genel olarak ilk defa suç işleyenler hakkında eğer 2 yılın altında cezaya hükmolunursa haklarında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilerek 5 yıl hiçbir suça karışmamaları halinde adli sicillerine bu suç işlemeyecektir. Ancak kanundaki söz konusu ceza miktarı göz önüne alındığında uyuşturucu ticareti suçunun ceza oranları hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının şartlarını karşılamamaktadır.
Kaç gr madde uyuşturucu madde ticareti suçu kapsamına girmektedir?
Maddenin cinsine göre bu gramaj değişmektedir. Yargıtay Ceza Dairesi kişinin üstünde ele geçirilen 20 gram ve üzeri eroin ve kokainin kullanım amacıyla değil ticaret amacıyla bulundurulduğunu kabul etmektedir. Yine Yargıtay esrarın günlük kullanım miktarını 2 gram, eroinin 150 gram, kokainin 60 gram sentetik hapların da 3-4 adet olduğuna karar vermiştir. Açıklamakta fayda var ki bu gramajlar somut olaylara göre değişiklik göstermektedir. Örneğin bu gramajların altında ancak çeşitli maddelerin kişinin üstünde yakalanması yine ticaret suçuna sübut verebilecektir.
Uyuşturucu madde ticareti yüz kızartıcı suçlardan mıdır?
Ceza hukukunda yüz kızartıcı suç diye bir kavram geçmemektedir. Özel hukukta geçen bu kavram toplumca benimsenmeyen ve karşı koyulan eylemleri ifade etmektedir. Uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti suçu yüz kızartıcı suç kapsamına girmemektedir.
Maddeyi sadece üstünde bulundurmak suç mu?
Kanunun 188. Maddesi uyuşturucu maddeyi üstünde bulundurmanın da ticaret suçunu oluşturabileceğini belirtmektedir.
Uyuşturucu madde ticareti suçu nereye şikâyet edilir?
Uyuşturucu madde ticareti suçunun işlendiğine dair şikayetler polise, jandarmaya, savcılığa dilekçe veya sözlü olarak ihbar edilebilir.
Uyuşturucu madde ticaretinde etkin pişmanlık
Uyuşturucu madde ticareti suçuna bulaşmış kişi resmi makamlar haber almadan evvel diğer ortaklarını, maddelerin saklandığı veya imal edilen yerlerin yerini yetkili makamlara ihbar ederse suçla ilgili verdiği bilgiler sayesinde ortakların ve maddelerin yakalanması durumunda ihbar eden kişi hakkında cezaya hükmolunmamaktadır.
Uyuşturucu madde ticareti suçu şikâyete mi bağlıdır?
Uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti suçu şikâyete bağlı suçlardan değildir. Kamu güvenliğinin esas olduğu durumlardan olduğu için soruşturma savcılık tarafından resen yürütülür.
Somut deliller nelerdir?
Kullanım miktarı üstünde uyuşturucu madde bulundurma
Maddenin türü (kafein içeren kahve haliyle suç unsuru oluşturmayacaktır)
Yetkili mahkeme
Uyuşturucu madde ticareti suçuyla ilgili soruşturmayı maddenin ticaretinin veya imalatının yapıldığı yerdeki cumhuriyet başsavcısı yürütür. Ceza davasını da yine ticaretin ve imalatın yapıldığı yerdeki ağır ceza mahkemesi yürütür.
Görevli mahkeme
Uyuşturucu ticareti suçunda görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir.
Görülmekte olan ceza davalarınız için alanında uzman bir ceza avukatından danışmanlık almanız son derece önemlidir. Ankara avukat tavsiye listesinde bulunan avukatlarımızdan oluşmuş avukatlık büromuzla iletişime geçerek ceza avukatlarımızdan son derece profesyonel hukuki destek alabilirsiniz.
Avukat Talha YAYLA