Şirketlerin Avukat Bulundurma Zorunluluğu Nedir? Hangi şirketler avukat bulundurmalıdır? Avukat bulundurmayan şirketlerin karşılaşabileceği hukuki yaptırımlar nelerdir? Bu yazımızda bu sorular cevap bulacaktır. İyi okumalar.
Avukat kimdir?
Avukat yargının kurucu unsurlarından savunmayı serbestçe temsil eden kişidir. Avukatlık, Avukatlık Kanunu’nun 1. maddesine göre bir kamu hizmetidir ve serbest bir meslektir.
Kamu hizmeti ülkeyi oluşturan topluluğun varlığını sürdürebilmesi için yürütülen her türlü hizmeti ifade etmektedir. Ülkeler, kamu teşebbüsleri ve hükümet politikaları vasıtasıyla ülkesinde yaşamakta olan ve kanunun hak tayin ettiği her birey için kamu hizmeti vermektedir. Yargıdan sağlığa, ekonomiden ulaşıma ve hatta eğlence sektörüne kadar birçok alandaki ihtiyacı mahalli idarelerden devlet başkanlığı organizasyonuna kadar her bir devlet erki bu kamu hizmetlerini hak sahibi vatandaşlarına çeşitli kurum ve kuruluşlarla sunmaktadır.
Avukatlık da yargıda görev alan ve savunma yetkisinin toplandığı bir kamu hizmetidir. Her ne kadar Avukatlık Kanunu’nun ilk maddesi uyarınca avukatlık serbest bir meslek olsa da yine kamu hizmeti olarak tanımlanmaktadır ve bu bağlamda oldukça hassas bir alanda çalışmaktadır. Avukatlık mesleğine ilişkin esas ve usuller 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nda ve ilgili mevzuatta düzenlenmiştir.
Anonim şirket nedir?
Türk Ticaret Kanunu 329 ve sonraki maddelerde düzenlenen anonim şirket, sermayesi paylara bölünmüş bir şirket türüdür.
“MADDE 329– (1) Anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir.
(2) Pay sahipleri, sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile ve şirkete karşı sorumludur.”
Şirketlerin kurulabilmesi için ortakların sermayeyi getirip şirketin tüzel kişiliğine özgülemeleri gerekmektedir. Bu sayede anonim şirketler için ortaklar sadece getirdikleri mal varlıklarıyla şirkete karşı sorumlu olmaktadırlar. Şirketin borçlarından da yalnızca şirket malvarlığı ile sorumlu olmaktadır.
Anonim şirketlerin sermayesi
Anonim şirketler bir veya daha fazla gerçek ya da tüzel kişi ortak ile kurulabilmektedir. Ayrıca kurulabilmesi için en az sermaye 50.000-TL ve sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi 100.000-TL olmalıdır.
“MADDE 332- (1) Tamamı esas sözleşmede taahhüt edilmiş bulunan sermayeyi ifade eden esas sermaye ellibin Türk Lirasından ve sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi yüzbin Türk Lirasından aşağı olamaz. Bu en az sermaye tutarı Cumhurbaşkanınca artırılabilir.”
Şirketlerin avukat bulundurma zorunluluğu
1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesinin 3. fıkrası uyarınca:
- Sermayesi 250.000-TL ve üzerinde olan anonim şirketleri
- Üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri
bünyelerinde avukat bulundurmak zorundadırlar.
“Dava açmaya yeteneği olan herkes kendi davasına ait evrakı düzenleyebilir, davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir. Ancak, Türk Ticaret Kanunu’nun 272 nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır. Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir.”
Avukat bulundurma zorunluluğu olan anonim şirketleri ve yapı kooperatiflerine merkezlerinin bulundukları ildeki baro başkanlığı tarafından avukatlık sözleşmelerini ibraz etmeleri için yazı gönderilmektedir. Şirketin ibraz edilmesi istenilen belgeleri sunmaması halinde baro başkanlığı tarafından şirket hakkında Cumhuriyet savcılığına şikayette bulunmaktadır.
Avukat bulundurmayan şirketlere kesilecek ceza ne kadardır?
Bünyelerinde avukat bulundurmayan sermayesi 250.000-TL ve üzerinde olan anonim şirketleri ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri hakkında Cumhuriyet savcılığı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilmektedir. 2023 yılı için brüt asgari ücret tutarı 10.008-TL’dir. 1 sene boyunca avukat bulundurma zorunluluğu olup da bulundurmayan bir şirket için verilecek idari para cezası 240.192-TL’dir.
Yayla Avukatlık Bürosu olarak profesyonel ekibimiz kurulduğu günden bugüne yurdun her yerinden yüzlerce ticari şirkete hukuki danışmanlık hizmeti vermektedir. Avukat Talha Yayla.