Araç Değer Kaybı nasıl tazmin edilir? Maddi hasarlı trafik kazası sonucu aracınızda oluşan değer kayıplarının tazmini nasıl yapılır? Bütün bu sorularınızın cevabı bu makalemizde yer almaktadır.
Araç Değer kaybı nedir?
Değer kaybı, motorlu aracı kazadan önceki piyasa fiyatı ile kazadan sonrası hasarın onarılmasından sonraki piyasa fiyatı farkıdır.
Trafik kazaları akabinde motorlu araçların aldığı hasarlar neticesi fabrika çıkışlı olarak kullanılan parçaların yerine muadili takılmakta, orijinal yedek parça kullanılsa dahi fabrika çıkışlı olarak sıkılan contaların yeniden sökülüp araç geçmişine hasar kaydının geçirilmesi ve aracın orijinal formuna kaza ve onarım sebebiyle müdahale edilmesi gibi sebepler aracın kazadan önceki değeri ile arasında ikinci el piyasasında değer kaybını oluşturmaktadır. Orijinalden farklı olan her şeyin orijinali ile bir değer farkını oluşturması eşyanın kanunundandır ve kaçınılmazdır. Bu bağlamda aracın fabrika çıkışlı parçalar yerine muadili yedek parçalar kullanılması, aracın fabrika çıkışlı formu üzerinden bir sanayi işlemi geçmesi ve sigorta kayıtlarına aracın hasarlı kaydının düşülmesi gibi olgular aracın kazadan sonra değerinin düşmesine sebep olmaktadır.
Trafik kazalarında kusurlu olan taraf kazada karşı tarafın aracına zarar vererek araç üzerindeki değer kaybına sebep olarak sorumlu olmaktadır. Zira trafik kazalarında kusurlu olan taraf trafik kurallarına uymamıştır ve uymaması sebebiyle verdiği zararlardan haksız fiil sorumluluğu altındadır. Bu bağlamda trafik kazalarında değer kaybına sebep olan kusurlu taraf temel olarak haksız fiilden sorumlu tutulmaktadır.
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası nedir?
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, Karayolları Trafik Kanunu’nun 91. maddesi uyarınca motorlu taşıtlara yaptırılması zorunlu kılınan sigortadır. Bu zorunluluk kapsamında sigortacılar, poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında, üçüncü şahısların ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermiş olmasından dolayı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre sigortalıya düşen hukuki sorumluluk çerçevesinde Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarında içeriği belirlenmiş tazminatlara ilişkin talepleri, kaza tarihi itibariyle geçerli zorunlu sigorta teminat limitleri dahilinde karşılamakla yükümlüdürler.
Bu sigortanın koruduğu tazminatlar kapsamına Genel Şartların A.5 maddesi uyarınca değer kaybı tazminatları da girmektedir:
“Maddi Zararlar Teminatı: Hak sahibinin bu Genel Şartlarda tanımlanan ve zarar gören araçta meydana gelen değer kaybı dahil doğrudan malları üzerindeki azalmadır.”
Bu bağlamda esasen trafik kazalarında kusurlu olan tarafın sigortacısı da değer kaybındaki tazminata katlanmaktadır.
Araç değer kaybı tazminatı
Trafik kazası sonucu araç değer kaybı halinde kişi değer kaybı tazmini için birden fazla yol izleyebilir. Tazminat için başvuru, tahkim ve dava yolu gibi yollar bulunmaktadır.
- Başvuru
Karayolları Trafik Kanunu’nun 97. maddesi uyarınca dava ve tahkim yolundan önce zorunlu mali sorumluluk sigortasını yapan sigorta şirketine başvuruda bulunma şartı getirilmiştir:
“Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir.”
Bu bağlamda zarar gören dava şartı olarak öncelikle sigorta şirketine yazılı bir şekilde başvurmalıdır. Sigortacının 15 gün içinde geri dönüş yapmaması veya uyuşmazlık çıkacak şekilde geri dönüş yapması halinde kişi dava ya da tahkim yoluna başvurabilir.
- Tahkim yolu
Zarar gören, başvurusunu yaptıktan sonra sigorta şirketinden 15 gün içinde cevap gelmemesi ya da uyuşmazlık çıkaran bir cevap göndermesi halinde 5684 sayılı kanun çerçevesinde Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilmektedir.
Sigorta Tahkim Komisyonu nedir?
Sigorta Tahkim Komisyonu sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler ile riski üstlenen taraf arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümü için oluşturulmuş alternatif çözüm yollarından biridir. Dava yolunun aksine tahkim yolu daha hızlı ve efektif bir çözüm yoludur. Dava şartı değildir. Kişi, Karayolları Trafik Kanunu’nun 97. maddesi uyarınca sigortacıya başvurusunu yaptıktan sonra olumsuz yanıt alırsa ya tahkim ya da dava yoluna başvurabilmektedir. Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurular internet üzerinden de yapılabilmektedir. Ancak önemle belirtmekte fayda var ki zarar gören, aynı uyuşmazlıkla ilgili daha önceden yargı ya da tahkim yoluna başvurmamış olmalıdır.
- Dava yolu
Zarar gören sigorta şirketine başvuru şartını yerine getirdikten sonra dava yoluna da başvurabilir. Trafik kazalarına ilişkin tazminat davalarında esas sorumluluk haksız fiil sorumluluğudur zira trafik kurallarına aykırı hareket edenin fiilleri haksız fiil sorumluluğunu doğurmaktadır. Bu bağlamda kişi dava yolu ile maddi zararı olan değer kaybı tazminatını sigortacıdan talep edebilmektedir.
Araç değer kaybı davasında zamanaşımı
Karayolları Trafik Kanunu’nun 109. maddesi araç değer kaybı davalarında zamanaşımını düzenlemektedir:
Zamanaşımı
Madde 109
1. Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.
2. Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir zaman aşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre, maddi tazminat talepleri için de geçerlidir.
3. Zamanaşımı, tazminat yükümlüsüne karşı kesilirse, sigortacıya karşı da kesilmiş olur. Sigortacı bakımından kesilen zamanaşımı, tazminat yükümlüsü bakımından da kesilmiş sayılır.
4. Motorlu araç kazalarında tazminat yükümlülerinin birbirlerine karşı rücu hakları, kendi yükümlülüklerini tam olarak yerine getirdikleri ve rücu edilecek kimseyi öğrendikleri günden başlayarak iki yılda zamanaşımına uğrar.
5. Diğer hususlarda, genel hükümler uygulanır.
Bu bağlamda araç değer kaybı davalarında zamanaşımı zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl, her halde kaza gününden itibaren 10 yıldır.
Araç değer kaybı davalarında görevli mahkeme neresidir?
Araç değer kaybı davalarında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleridir. Ancak davanın sigorta şirketine açılacağı hallerde görevli mahkeme asliye ticaret mahkemeleridir.
Araç değer kaybı davalarında yetkili mahkeme neresidir?
Araç değer kaybı davalarında yetkili mahkeme davalının yerleşim yeri veya trafik kazasının yaşandığı yer mahkemesiyken davalının sigortacı olduğu hallerde sigorta şirketinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesidir.