ANONİM ŞİRKETLERDE GENEL KURUL KARARININ İPTALİNİ KİMLER İSTEYEBİLİR?
Yukarıda bahsettiğimiz genel kurul kararları dışındaki genel kurul kararlarının iptalini herkes isteyemez. Türk Ticaret Kanunu uyarınca genel kurul kararının iptalini kimlerin isteyebileceği düzenlenmiştir. Belirli kişiler tarafından ileri sürülebilen ve süreye tabi olan dava sebepleri ve kanunda iptal davası hakkı belirlenmiş kişiler şunlardır:
⦁ Toplantıda hazır bulunup da karara olumsuz oy verenler ve bu muhalefetini tutanağa geçirtenler
⦁ Toplantıda hazır bulunsun veya bulunmasın, olumsuz oy kullanmış olsun ya da olmasın; çağrının usulüne göre yapılmadığını, gündemin gereği gibi ilan edilmediğini, genel kurula katılma yetkisi bulunmayan kişilerin veya temsilcilerinin toplantıya katılıp oy kullandıklarını, genel kurula katılmasına ve oy kullanmasına haksız olarak izin verilmediğini ve yukarıda sayılan aykırılıkların genel kurul kararının alınmasında etkili olduğunu ileri süren pay sahipleri
⦁ Yönetim kurulu
⦁ Kararların yerine getirilmesi, kişisel sorumluluğuna sebep olacaksa yönetim kurulu üyeleri bireysel olarak
Genel Kurul Kararının iptali için dava açabilirler. Bu kişiler dışındaki kişilerin dava açması durumunda dava, dava şartı yokluğundan usulden reddedilir.
ANONİM ŞİRKETLERDE GEÇERSİZ GENEL KURUL KARARLARI NELERDİR?
Türk Ticaret Kanunun 447.maddesi uyarınca Anonim Şirket Genel Kurulunun aşağıdaki konulardaki kararları geçersizdir ve kanuna uygun alınmış olsa dahi içerik açısından butlan müeyyidesine tabidir. Herkes genel kurul kararlarının batıl olduğunu süre kısıtlamasına tabi olmaksızın dava konusu yapılabilir.
⦁ Pay sahibinin, genel kurula katılma, asgari oy, dava ve kanundan kaynaklanan vazgeçilemez nitelikteki haklarını sınırlandıran veya ortadan kaldıran Genel Kurul Kararları
⦁ Pay sahibinin bilgi alma, inceleme ve denetleme haklarını, kanunen izin verilen ölçü dışında sınırlandıran Genel Kurul Kararları
⦁ Anonim şirketin temel yapısını bozan veya sermayenin korunması hükümlerine aykırı olan Genel Kurul Kararları
Ve yukarıda zikredilmeyen lakin esas açısından kanunun emredici hükümlerine muhalefet eden Genel Kurul Kararları sakattır. Her zaman ve herhangi menfaat sahibi tarafından dava konusu yapılabilir.
HERKES TARAFINDAN HER ZAMAN İLERİ SÜRÜLEBİLEN GENEL KURUL KARARI YOKLUK VE BUTLAN SEBEPLERİ
- Genel Kurul Kararının Genel Kurul niteliğine haiz olmayan bir kurul tarafından alınması
- Genel kurulun sair usul hatalarıyla toplanmış yahut karar almış olması vaziyetinde, Genel Kurul Kararı toplantıya katılma yahut olumlu ya da olumsuz oy kullanılmış olması değerlendirilmeksizin yok hükmündedir ve herkes tarafından dava konusu yapılabilir.
ANONİM ŞİRKETLERDE GENEL KURUL KARARININ İPTALİ DAVA AÇMA SÜRESİ – HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE
İptal davası için 3 aylık hak düşürücü süre kanunda zikredilmiştir. Lakin Genel Kurul Toplantısına katılmayan pay sahipleri için hak düşürücü süre karara katılanlar için toplantı tarihinden, genel kurula katılmayanlar için kararın tescil ve ilanından sonra 3 aydır. Türk Ticaret Kanunu’na, Esas Sözleşmeye yahut herhangi kanuna aykırı Genel Kurul Kararları Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından iptal edilir.
DÜRÜSTLÜK KURALINA AYKIRI OLARAK ALINAN GENEL KURUL KARARLARININ İPTALİ.
Medeni Kanun’un 2.maddesi gereğince dürüstlük kuralına aykırı olarak kabul edilebilecek Genel Kurul Kararları iptal edilir. Buna örnek olarak “ihtiyaç durumu belgelendirilmemesine rağmen sık sık esas sermaye artırımına gidilmesiyle azınlık ve küçük pay sahiplerinin haklarının daraltılması yahut ortadan kaldırılması” verilebilir. Genel Kurul Kararına karşı açılan davalarda davalı Şirkettir ve Yönetim Kurulu tarafından temsil edilir. Davayı Yönetim Kurulu’nun açması halinde şirkete kayyum atanır.
KAR PAYI DAĞITILMAMASINA İLİŞKİN ALINAN GENEL KURUL KARARININ İPTALİ EMSAL KARAR
Anonim şirketlerde hissedarlara kar payı dağıtılmaması kararı da iptal edilebilir. Eğer şirket kar etmesine rağmen makul bir gerekçe sunmadan kar payı dağıtmıyorsa bu karar da iptal davasının konusu olabilir.
Somut olayda, bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere, şirketin bilançosu, karı, sermaye yapısı, daha önce dağıtılmayan karları, mali durumu, likidite yapısı dikkate alındığında kar payı dağıtılmamasını gerektirir somut gerekçelerin delilleri ile birlikte sunulması gerekir. Davalı ise soyut beyanlarla kar payı dağıtılmaması kararının gerekçelerini açıklamaya çalışmış, kar payının dağıtılmamasını gerektirir durumun ne olduğunu somut olarak açıklamamıştır. Bu durumda, kar payının dağıtılmamasına ilişkin alınan genel kurul kararının yasa, anasözleşme ve özellikle iyiniyet kuralları ile bağdaştığını kabul etmek mümkün değildir. Bu nedenlerle davalı vekilinin istinaf sebepleri yerinde değildir. Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre; mahkeme kararı usul ve yasaya uygun olduğundan taraf vekillerinin istinaf başvurusunun HMK 353/1-b1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmesi gerektiği kanaatine varılarak hüküm kurulmuştur.
İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 13. HUKUK DAİRESİ Esas:2019-1015 Karar:2021-194 Karar Tarihi:15.02.2021
Anonim şirketlerde kar payı dağıtılmamasına ilişkin açılan davalarda şirketin bilançosu bağımsız bilirkişiler tarafından incelenmelidir.
Dava, anonim şirket genel kurul kararının iptali davasıdır. Kar payı dağıtılabilmesi için öncelikle genel kurulun kapsadığı dönem itibariyle şirketin kar etmiş olması gerekir. Şirketin bilançosuna göre 2017 yılını zararla kapattığı sabittir. Ancak izah edildiği gibi finansal tabloların gerçeğe uygun olması gerekir. Finansal tabloların bilirkişi tarafından incelenerek gerçeğe uygunluğu denetlenip, varsa gerçeğe aykırı kayıtlar düzeltildiğinden şirket karının bulunup bulunmadığının da belirlenmesi gerekir. Mahkemece bilirkişi heyetinden somut olaya uygun, gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınarak oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile karar verilmesi doğru görülmemiştir.
İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 43. HUKUK DAİRESİ Esas:2020-1210 Karar:2023-365 Karar Tarihi:06.04.2023
ANONİM ŞİRKETLERDE SERMAYE ARTIRIMI GENEL KURUL KARARININ İPTALİ EMSAL KARAR
Şirket Genel Kurulunda alınan sermaye artırımına ilişkin genel kurul kararı da süresi içerisinde açılacak dava ile iptal edilebilir.
Davalı tarafın bilirkişi raporuna karşı itirazı konusunda bir ek rapor alınmamış olmakla birlikte, dava konusu sermaye artırım kararının 6102 sayılı TTK’nın 462/3. Maddesine aykırı olduğu, sermaye artırım gereksiniminin toplantı öncesinde çıkarılan ve bu gereksinimi ortaya koyan bir ara bilançoya dayanmadığı, yıl sonu bilançonun değerlendirildiği genel kurul toplantısında bu hususun ve gereksinimin dile getirilmediği, ek olarak 850.000,00 TL net kar dağıtımına karar verildiği, yapılan sermaye artırım kararının davacı pay sahibinin TTK’nın 447. maddesinde belirtildiği şekliyle genel kurula katılma, asgari oy, dava kanundan kaynaklanan vazgeçilmez nitelikteki hakların sınırlandıran veya ortadan kaldıran, anonim şirketlerin sermayenin korunması hükümlerine aykırı olan batıl kararları niteliğinde bulunduğu, mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olup davalı vekilinin istinaf başvuru nedenlerinin yerinde olmadığı kanaatine varılmış ve HMK 353/1-b1 maddesi uyarınca istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 13. HUKUK DAİRESİ Esas:2018-203 Karar:2018-976 Karar Tarihi:17.10.2018
HUZUR HAKKI VE İKRAMİYE DAĞITILMASINA İLİŞKİN GENEL KURUL KARARININ İPTALİ EMSAL KARAR
Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerine hakkaniyete aykırı olarak huzur hakkı ödenmesine karar verilmesi oldukça sık rastlanan bir durumdur. Bu tarz durumlarda yönetimin alacağı yüksek miktardaki huzur hakkı dürüstlük ve hakkaniyet kuralına aykırı olup iptali gerekmektedir.
TTK 394. maddesi uyarınca yönetim kurulu üyelerine huzur hakkı, ücret, ikramiyeye prim ve yıllık kardan pay ödenmesine karar alınabilir. Ancak, TTK 445. maddesine göre, bu konuda alınacak genel kurul kararlarının kanuna, esas sözleşme hükümlerine ve dürüstlük kuralına aykırı bulunmaması gerekir. 2007 tarihli genel kurul toplantısı dışında şirketin kuruluşundan itibaren yönetim kurulu üyelerine hiçbir şekilde prim, ikramiye, huzur hakkı ve ücret ödemesi yapılmamıştır. Davacı genel kurul toplantısında yönetim kurulu üyeliğine seçilmiş ve davacıya da huzur hakkı ödenmemesine yönelik karar alınmıştır. Genel kurul toplantısında davacı yönetim kurulu üyeliğinden çıkarıldıktan sonra yapılan genel kurul toplantısında diğer iki yönetim kurulu üyesine ücret ve huzur hakkı ödenmesine yönelik karar, şirketin faaliyet gelirinin bulunmaması, gelirinin faaliyet dışı kalemlerden oluşması ve yöneticilerin olağanüstü bir çalışma yapmalarını gerektiren bir faaliyetinin bulunmaması karşısında dürüstlük kuralına aykırıdır. … ve … için takdir edilen aylık toplam 75.000,00 TL ücret ödemesi, şirketin ekonomik yapısı ve faaliyetleriyle uyumlu olmayıp, örtülü kazanç transferi niteliğindedir. Açıklanan bu gerekçelerle, ilk derece mahkemesinde davanın reddine karar verilmiştir.
İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 14. HUKUK DAİRESİ Esas:2017-575 Karar:2018-486 Karar Tarihi:10.05.2018
KARIN DAĞITILMAYARAK YEDEK AKÇEYE AYRILMASI HAKKINDAKİ GENEL KURUL KARARININ İPTALİ EMSAL KARAR
Anonim şirketlerde karın dağıtılmayarak yedek akçeye ayrılmasına ilişkin karar alınmasına hukuki olarak imkan vardır ancak bu husus bazen dürüstlük kuralına aykırı olarak gerekli olmayan durumlarda da yapılabilmektedir. Bu tarz durumlarda karın dağıtılmayarak yedek akçeye ayrılması için alınan genel kurul kararının iptali gerekmektedir.
TTK’nın 469/2 hükmünce bakiye karın gerek bulunması halinde dağıtılmayıp yedek akçeye ayrılması mümkün bulunmaktadır. Ancak, anonim ortaklık yasada öngörülen bu hakkı keyfi şekilde kullanmak yetkisine sahip değildir. Genel kurul bu yolda takdir hakkını kullanırken objektif iyiniyet kuralarına uygun davranmalıdır. İptali talep edilen genel kurul kararında bu yönde somut bir gerekçe ise gösterilmiş değildir. Yargılama esnasında şirket vekilince bu noktada gösterilen gerekçenin isabetli olup olmadığının mahkemece, şirket kayıtları üzerinde yaptırılacak bilirkişi incelemesi sonucu ile değerlendirilmesi gerekir.
T.C. Yargıtay 11.HUKUK DAİRESİ Esas:2005-6096 Karar:2005-6565 Karar Tarihi:21.06.2005
ANONİM ŞİRKET GENEL KURULU KARARLARININ İPTALİNİN İSTENEBİLMESİNİN ŞARTLARINA İLİŞKİN EMSAL KARARLAR
Dava anonim şirketin genel kurul kararlarının iptali istemine ilişkindir. Genel kurul kararlarının iptalini isteyebilmek için toplantıya katılan ortakların karara muhalif kalarak keyfiyeti toplantı tutanağına geçirtmiş olmaları gerekmektedir. Davalı şirketin genel kurul toplantısına katılan davacılardan … Holding A.Ş. temsilcisi M. dışındakilerin genel kurul toplantısında alınan kararlara muhalefet şerhi yazdırmadıkları anlaşılmaktadır. İptali istenen kararların mutlak butlan ile sakat oldukları iddia ve kanıtlanamamış olması nedeniyle … Holding A.Ş. dışındaki davacıların davasının yukarıda açıklanan nedenle reddedilmesi gerekir.
T.C. Yargıtay 11.HUKUK DAİRESİ Esas:2005-370 Karar:2006-2749 Karar Tarihi:16.03.2006
ANONİM ŞİRKETLERDE GENEL KURUL KARARININ İPTALİNİN YÜRÜRLÜĞÜ
Genel Kurul Kararına karşı dava açılması halinde kararın geçerliliği etkilenmez lakin mahkeme kararın yürürlüğünü ihtiyati tedbiren durdurabilir. Mahkemenin vereceği iptal kararı kesinleşmesiyle geçmişe dönük olarak işler. Geçmişe etki etme hususundan iyiniyetli üçüncü kişiler müstesnadır.
GENEL KURUL KARARI İPTAL DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR?
İptal davasında şirket merkezinin bulunduğu yer Asliye Ticaret Mahkemesi görevlidir. Dava basit yargılama usulünde görülür. Mahkemece ortaklığın olası zararlarına karşı teminata karar verilebilir lakin bu teminat davacının iptal davası açma hakkını zedeleyecek tutarda olamaz.
Unutmamak gerekir ki Genel Kurul verdiği kararlara ilişkin hukuki bir sorumluluk taşımaz. Genel Kurul Kararlarıyla ilgili sorumluk kararları uygulayan Yönetim Kurulunda ve Yönetim Kurulu Üyelerindedir. Yönetim Kurulu ve Üyelerinin sorumluluktan kurtulmaları için Genel Kurul Kararının iptalini usule uygun bir şekilde talep etmiş olmaları gerekmektedir.