Konutların Turizm Amaçlı Kiralanmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 2 Kasım 2023’te Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanunla konutların gerçek ya da tüzel kişilere kiralanmasına ilişkin hususlar kanunla düzenlenmiştir.
Ülkemizde özellikle turistik bölgelerde bazı sosyal medya uygulamaları ile günlük kiralama, oldukça yaygın ve gelir getiren bir iş sektörü haline gelmiştir. Bu günlük ev kiralama uygulamalarından en bilindik ve yaygını AİRBNB’dir. Bu nedenle yayımlanan bu kanun, kamuoyunda AİRBNB düzenlemesi olarak bilinse de airbnb gibi tüm günlük kiralama yöntemleri için geçerlidir.
Airbnb Düzenlemesi İstisnası
Bu kanunu iyi anlamak için öncelikle bu kanunun istisnasını bilmek gereklidir. Tek seferde yüz (100) günden fazla yapılan kiralamalar bu kanunun kapsamı dışındadır.
Günlük Kiralama için ne yapılması gerekmektedir?
Günlük kiralama bu kanuna göre artık denetim altına alınmıştır. Airbnb ya da diğer uygulamalar vasıtasıyla konutların turizm amacıyla kiralanabilmesi için öncelikli olarak tarafların bakanlıktan izin belgesi alması gerekmektedir. Burada belirtilen bakanlık Kültür ve Turizm Bakanlığı’dır. İzin belgesi alınmasından sonra ilgili izin belgesine istinaden bakanlığın belirlemiş olduğu plaket evin, konutun girişine asılmalıdır.
Turizm Amaçlı Konut Kiralama İzin Belgesi Gerekli Evrak Listesi:
İzin vermeye bakanlık yetkilidir. İlgili kanunun 3. maddesi gereğince izin belgesine konu bağımsız bölümün bulunduğu binanın tüm kat malikleri tarafından oy birliği ile alınan karar bakanlığa sunulması gerekmektedir.
Turizm Amaçlı Konut Kiralama Cezası
İzin belgesi bulunmaksızın turizm amaçlı konut kiralamalarında kiralama yapılan her bir konut için 100.000 Türk Lirası idari para cezası uygulanacaktır. Kamuoyunda bu ceza airbnb cezası olarak da bilinmektedir. Aİdari para cezasının uygulanması ile kiralayana izin belgesini alması için 15 günlük süre verilecektir. 15 günlük süre içerisinde izin belgesi almayanlara 500.000 Türk Lirası idari para cezası uygulanır ve tekrar 15 günlük süre verilir. 30 günlük sürenin ardından izin belgesi alınmadan turizm amaçlı kiralamaya devam edenler hakkında 1.000.000 (bir milyon) Türk Lirası idari para cezası uygulanacağı düzenlenmiştir.
Sosyal Medyada tanıtımı yapılan konutla kiralanan konutun farklı olması durumunda yüz bin Türk Lirası idari para cezası uygulanacaktır.
Alt Kiralama Cezası
Ülkemizde kiraladığı evi ev sahibinden habersiz olarak airbnb gibi sitelerde günlük kiralamak çok sıkça yapılan bir olaydır. Bu kanunla beraber buna ilişkin de düzenleme getirilmiştir. İzin belgesi sahibinden kiraladığı evi turizm amaçlı kendi nam ve hesabına kiraya verenler hakkında her sözleşme için yüz bin türk lirası ceza uygulanacaktır. Bu konuda oldukça ağır bir yaptırım getiren kanun koyucu turizm amaçlı alt kiralamayı bu şekilde azaltmak istemiştir.
Ayrıca mesken olarak kiraladığı taşınmazı da turizm amaçlı üçüncü bir kişiye kiralayan kişiye de her bir sözleşme için yüz bin Türk Lirası idari para cezası uygulanacaktır.
İzin belgesi olmayan konutların turizm amacıyla kiralanmasına aracılık eden gerçek ve tüzel kişiler hakkında da yüz bin Türk Lirası idari para cezası uygulanacaktır.
Ayrıca bu kanuni düzenleme ile birlikte izin belgesi olmayan kişilerin ilanlarını kendi sitelerinde yayınlayan aracı uygulama sahibi şirketler de yapılan uyarıya rağmen 24 saat içerisinde gerekli içeriği yayından kaldırmazsa her bir konut için yüz bin Türk Lirası idari para cezası uygulanacağı düzenlenmiştir.
İçeriğin çıkarılması ve/ya erişimin engellenmesi kararlarına karşı Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurulabilir. Yine aynı şekilde Sulh Ceza Hakimliği kararlarına karşı ise 5271 sayılı CMK uyarınca itiraz edilebileceği düzenlenmiştir.
5271 sayılı CMK m.268/a’ya göre ise Sulh Ceza Hakimliği kararlarına itiraz;
“Sulh ceza hâkimliği kararlarına yapılan itirazların incelenmesi, o yerde birden fazla sulh ceza hâkimliğinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen hâkimliğe; son numaralı hâkimlik için bir numaralı hâkimliğe; ağır ceza mahkemesinin bulunmadığı yerlerde tek sulh ceza hâkimliği varsa, yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine; ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerlerde tek sulh ceza hâkimliği varsa, en yakın ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine aittir.” şeklinde düzenlenmiştir.
Konutun Girişine Plaket Asılmaması Cezası
Kanuni düzenlemeye göre izin belgesi alanlar turizm amacıyla kiralanacak konutun girişine Bakanlığın vereceği plaketi asmakla mükelleftir. Bu plaket asılmazsa izin belgesi sahibine yüz bin Türk Lirası idari para cezası verilir. Konutun girişine plaketi asması için de 15 günlük süre verilir. 15 günlük süre içerisinde konutun girişine plaket asılmazsa beş yüz bin Türk Lirası idari para cezası verilir.
İzin Belgesinin İptali
İzin belgesinin hangi şart ve durumlarda iptal edileceği Konutların Turizm Amaçlı Kiralanmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 5. maddesine göre yapılmıştır. 5. maddeye göre;
İzin belgesinin sahibinin talep etmesiyle, kiralama faaliyetlerinin son bulduğunun tespit edilmesiyle, izin belgesinin miras dışında bir nedenle devri nedeniyle 30 günlük süre içerisinde gerekli yükümlülüklerin yeni kiraya veren tarafından yerine getirilmediği durumlarda, konutun kamu düzenine, genel ahlaka aykırı olduğu yetkili kurumlarca ihbar edildiğinde, yapılan denetimde konutun izin belgesi verilebilecek esas niteliklere haiz olmadığı anlaşıldığında ve 15 günlük süre içerisinde bu eksiklikler giderilmediğinde izin belgesi iptal edilir. Eğer izin belgesi iptal edilmeden önce imzalanan kullanıcı sözleşmesi varsa, bu kullanıcıların hakları sözleşme sonuna kadar devam eder.
Denetim ve Düzenleme Yetkisi
Bu kanun kapsamında denetim yetkisi Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ait olup, bakanlık gerek görürse bu denetimi valilikler aracılığıyla da yapabilecektir.
Kanun Yürürlüğe Girmeden Önce Turizm Amacıyla Konut Kiralayanların Hukuki Durumu
Kanunun yürürlüğe gireceği tarih olan 1 Ocak 2024’ten önce turizm amacıyla konut kiralayanların 1 Ocak 2024’ten itibaren 1 ay içerisinde izin belgesini alması gerekmektedir. İzin belgesi alınmadığı takdirde aynı kanunun 4. maddesine binaen yüz bin lirası idari para cezası uygulanacaktır. Kanun yürürlüğe girmeden önce olan kullanıcı sözleşmeleri için kullanıcıların hakları sözleşme süresince devam eder.
Turizm Amaçlı Konut Kiralama İdari Para Cezasına İtiraz
5326 sayılı Kabahatlar Kanunu m.27 gereğince idari para cezalarına itiraz için 15 gün içerisinde Sulh Ceza Hakimliğine yapılması gerekmektedir.
İzin Belgesinin İptali Durumunda İdari Dava Yolu
İdari para cezası dışında yapılan ve idari işlem niteliğine haiz izin belgesinin iptal edilmesi işlemi için İdare Mahkemesi’nde kararın tebliğinden itibaren 60 günlük süre içerisinde iptal davası açmak gerekmektedir.
Günlük kiralamaları yasaklayıcı düzenleme içeren bu kanun 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecektir. 01.01.2024 tarihi itibariyle turizm amaçlı günlük kiralamalar için bu kanun hükümleri uygulanacaktır.
Bu yazımızda kamuoyunda airbnb düzenlemesi olarak da bilinen turizm amacıyla günlük kiralama düzenlemesini ayrıntılı bir şelilde ele almaya çalıştık. Gayrimenkul hukukuna ilişkin diğer makalelerimizi linke tıklayarak okuyabilirsiniz.